Het idee is uiteraard oud: al toen meneer Warhol Campbell’s soepblikken en andere doodgewone objecten tot kunst verhief was de scheiding tussen praktisch en kunstzinnig voorgoed vervaagd. Dit was echter geen voltooiing van een eenmalig proces. Nog steeds maken voorwerpen eenzelfde reis in de ogen van de gebruiker: van louter praktisch, naar esthetisch prettig. Of ze daarbij ooit als kunst in een museum zullen belanden is niet eens zo relevant. Het is de reis die telt, niet de eindbestemming.
En zo is ook menig ‘gadget’, een al dan niet electronische snuisterij, inmiddels aanbeland op het punt dat het kunst wordt. Het interessante aspect hier, is het feit dat een apparaat zoals een telefoon, een computer, of een MP3 speler de aandacht trekt op zoveel verschillende manieren.
Uiteraard is er het ‘gewone’ perspectief, dat we ondermeer terug vinden in het Engelse Science Museum, maar soms ook dichter bij huis in het Amsterdamse NEMO. Het is niet het kunstzinnige dat hier op de voorgrond staat, tenminste, niet expliciet. Veel meer is het het menselijk vernuft, en de daarbij behorende verhaallijn van technologische vooruitgang, schaalverkleining, en als we een stapje terug doen het geloof dat het de wetenschap is die de wereld en het leven bedwingt.
En dan is er Warhol’s perspectief, waarbij niet zozeer het vernuft alswel de vormgeving van alledaagse, vaak onooglijke apparaten is dat de aandacht trekt. Het Red Dot Design Museum, bijvoorbeeld, toont ongegeneerd kinderwagens, horloges en boormachines.
Het opvallende daarbij is, dat het lijkt alsof een apparaat, en zeker een gadget, toch op zijn minst verouderd dient te zien voordat het kies is het kunstzinnige ervan te benadrukken. Alsof dit aspect, wanneer het te vroeg gebeurd, tezeer riekt naar reclame. In ieder geval, zolang een gadget nog in de handel is.
Toch leggen ook ontwerper zelf, al dan niet als vorm van PR, steeds vaker de nadruk op ongrijpbaarder aspecten van hun vormgeving. Apple’s wereldberoemde ontwerper Jony Ive maakt er geen geheim van zijn inspiratie gehaald te hebben uit de inmiddels klassieke ontwerpen van Dieter Rams, die voor het Duitse Braun gadgets ontwierp die zich inmiddels ruimschoots mogen wentelen in aandacht van kunstliefhebbers.
En dus rijst onherroepelijk de vraag: wanneer mag de iPod of de iPhone het museum in? Zijn de commerciële belangen rond deze gadgets op dit moment nog te groot voor een dergelijke, alleszins serieuze stap? Of is er de latente angst dat dit de sluizen zou openen voor nog veel meer gadgets. Tenslotte was de gadgetwildgroei nog nooit zó buitensporig.
Moet een serieus museum na het tonen van iPhones dan ook maar LG’s, HTC’s of Samsung laatste toestellen opnemen? Een Galaxy S5 naast de iPhone 6? En dan gelijk in één moeite een hele rits hier ten lande onbekende Chinese fabrikanten de kans geven hun kopieerdrang tentoon te stellen?
Wij kunnen ons best voorstellen dat er een interessante tentoonstelling samen te stellen valt, mits de telefoons, MP3 spelers, tablet PC’s et al voorzien worden van de juiste historische, ja zelfs intellectuele context. Het argument dat een dergelijke tentoonstelling niet interessant is, omdat het getoonde sowieso het straatbeeld kleurt, is middels Warhol’s werk een halve eeuw geleden al verworpen.
Overigens bestaat er in ons land natuurlijk al het Apple Museum. Maar dat is zelfs ons danweer net iets te eendimensionaal.
(bovenste afbeelding: RedDot)
